Przejdź do zawartości

August Krasicki

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
August Krasicki
Ilustracja
rotmistrz rotmistrz
Data i miejsce urodzenia

19 kwietnia 1873
Bachórzec Austro-Węgry

Data i miejsce śmierci

7 lipca 1946
Kraków, Polska Ludowa

Przebieg służby
Lata służby

1894–1895, 1914–1921

Siły zbrojne

c. i k. Armia
c. k. Obrona Krajowa
Wojsko Polskie

Formacja

Legiony Polskie

Jednostki

Komenda Legionów Polskich

Stanowiska

oficer ordynansowy

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa
wojna polsko-bolszewicka

Odznaczenia
Złoty Krzyż Zasługi (II RP) Medal Zasługi Wojskowej „Signum Laudis” (w czasie wojny) Medal Jubileuszowy Pamiątkowy dla Sił Zbrojnych i Żandarmerii 1898 (Austro-Węgry)
Multimedia w Wikimedia Commons
Oficerowie Komendy Legionów – bitwa pod Okomezo (od lewej A. Krasicki, Łepkowski, dr Bertold Merwin, Jakubowski, Zagórski);
grudzień 1916
Tablica na pomniku w Lesku
Epitafium Augusta i Izabeli Krasickich w Lesku

August Konstanty Ksawery Edmund Antoni Jan Stanisław Ignacy Krasicki hrabia h. Rogala (ur. 19 kwietnia 1873 w Bachórcu, zm. 7 lipca 1946 w Krakowie) – polski ziemianin, poseł na Sejm Krajowy Galicji, oficer kawalerii Sił Zbrojnych Monarchi Austro-Węgierskiej i Legionów Polskich, rotmistrz Wojska Polskiego, działacz społeczny, hodowca roślin.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Był prawnukiem gen. Franciszka Ksawerego Krasickiego (1774–1844) i Julii Teresy Wandalin-Mniszech (1777–1845), wnukiem Augusta Zamoyskiego (1811–1889)[1] oraz Edmunda Krasickiego (1808–1894) i Anieli z domu Brzostowskiej herbu Strzemię (1816–1903) oraz synem Ignacego Krasickiego (1839–1924) i Elżbiety z domu Zamoyskiej h. Jelita (1846–1916)[2]. Jego rodzeństwem byli: Franciszek (1874–1950), Zofia (1878–1965), Róża (1881–1956), Anna (1885–1906), Jan (1888–1892). August Krasicki wyrastał w atmosferze zamku leskiego[3], który w II połowie XIX wieku był ośrodkiem towarzysko-intelektualnym regionu. Przed każdymi wyborami sejmowymi zjeżdżała tu szlachta sanocka. Krasiccy utrzymywali żywe kontakty z wieloma działaczami patriotycznymi i twórcami kultury. Po ojcu objął zamek w Lesku w 1903[4].

Ukończył studia na Uniwersytecie we Fryburgu (Szwajcaria) oraz w Akademii Leśnej w Tharandt (Saksonia). W latach 1894–1895 odbył obowiązkową służbę wojskową w c. i k. Armii jako jednoroczny ochotnik w szeregach 6 Galicyjskiego Pułku Ułanów. Na stopień kadeta rezerwy został mianowany ze starszeństwem z 1 stycznia 1896[5]. Posiadał przydział w rezerwie do 6 Galicyjskiego Pułku Ułanów w Jarosławiu[6], a później w Rzeszowie[7]. Na stopień porucznika został mianowany ze starszeństwem z 1 stycznia 1898 w korpusie oficerów rezerwy kawalerii[8]. W 1904 został przeniesiony do cesarsko-królewskiej Obrony Krajowej i przydzielony w rezerwie do Pułku Ułanów Obrony Krajowej Nr 3 w Rzeszowie[9]. Będąc w rezerwie odbył trzy obowiązkowe ćwiczenia, a ponadto ochotniczo wziął udział w dwóch ćwiczeniach, w czasie manewrów cesarskich w 1896 i 1908[10].

Od 1889 aktywnie uczestniczył w życiu publicznym. Najpierw został członkiem powiatowego wydziału rolniczego w Lisku[11]. Później wieloletnim członkiem rady powiatowej w Lesku. Pełnił też funkcję marszałka powiatu leskiego. Pełnił też funkcję prezesa lokalnego oddziału Galicyjskiego Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego (przed 1914 był członkiem liskiego oddziału C. K. Galicyjskiego Towarzystwa Gospodarskiego[12][13]). W 1908 objął administrację dóbr leskich. Pełnił mandat posła na Sejm Krajowy Galicji X kadencji (1913–1914) z IV kurii w 25. okręgu Lesko. Został przysięgłym głównym przy C. K. Sądzie Obwodowym w Sanoku na rok 1913[14]. Przed 1914 był prezesem zarządu oddziału Towarzystwa Pomocy Przemysłowej w Lesku[15].

2 sierpnia 1914, po wybuchu I wojny światowej, został zmobilizowany i przydzielony do Pułku Piechoty Pospolitego Ruszenia Nr 18 i wyznaczony na stanowisko adiutanta II batalionu w Żurawicy, którego komendantem był ppłk Jan Payer[16]. Na skutek starań Krasickiego przeniesiono do utworzonej Komendy Legionów Polskich. Od 4 września 1914 roku zajmował stanowisko adiutanta i oficera ordynansowego kolejnych komendantów, najpierw Rajmunda Baczyńskiego, następnie od końca września 1914 do końca kwietnia 1916 generała Karola Durskiego-Trzaski, potem do połowy listopada 1916 Stanisława Puchalskiego, do kwietnia 1917 generała Stanisława Szeptyckiego.

Kampania, w której uczestniczył, wyznaczyła szlak bojowy najpierw II Brygady (od Przemyśla przez Karpaty, Bukowinę, Pokucie), a następnie całych Legionów (Lubelszczyzna, Podlasie, Wołyń). Na stopień nadporucznika został mianowany ze starszeństwem z 1 listopada 1914 w korpusie oficerów kawalerii Obrony Krajowej[17]. W kwietniu 1916 August Krasicki został członkiem Departamentu Wojskowego Naczelnego Komitetu Narodowego w Krakowie i brał aktywny udział w życiu politycznym. Po zakończeniu wojny powrócił do Leska. Spisał swoje przeżycia wojenne, które w 1934 zostały wydane w publikacji pt. Dziennik z kampanji rosyjskiej Krasickiego Augusta, porucznika w Sztabie Komendy Polskich Legjonów 1914–1916, spisywany podczas służby w szeregach Legionów Polskich.

7 maja 1919 został przyjęty do Wojska Polskiego z byłych Legionów Polskich z zatwierdzeniem posiadanego stopnia podporucznika (sic?), zaliczony do rezerwy, powołany do służby czynnej na czas wojny i przydzielony do rezerwy oficerskiej z dniem 1 maja 1919[18]. Podczas trwającej wojny polsko-bolszewickiej w sierpniu 1920 ochotniczo zgłosił się do walczących wojsk polskich[19]. Przydzielony do komendy armii na froncie północno-wschodnim był adiutantem dowódcy. 9 listopada 1920 został zatwierdzony z dniem 1 kwietnia 1920 w stopniu rotmistrza, w grupie oficerów byłej armii austro-węgierskiej. Pełnił wówczas służbę w 208 Pułku Ułanów[20]. 18 stycznia 1921 został przeniesiony do rezerwy.

8 stycznia 1924 został zatwierdzony w stopniu rotmistrza ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 i 14. lokatą w korpusie oficerów rezerwy jazdy[21][22]. Został przydzielony do 14 pułku Ułanów Jazłowieckich we Lwowie: w 1923 jako oficer rezerwowy[23], w 1924 jako oficer pospolitego ruszenia[24]. W 1934 jako rotmistrz rezerwy pospolitego ruszenia kawalerii pozostawał w dyspozycji dowódcy Okręgu Korpusu Nr X i był wówczas przydzielony do Powiatowej Komendy Uzupełnień Sanok[25].

W czasie większości swojego pobytu w Legionach August Krasicki prowadził pamiętnik. Jak sam pisał we wstępie, główną jego motywacją były spisane przez jego dziada Edmunda wspomnienia z kampanii powstańczej 1830–1831. Niezbyt szczegółowe zapiski dziadka pozostawiły niedosyt wnuka, który w swoim pamiętniku bardzo szczegółowo i ściśle opisuje dzień po dniu. Pamiętnik rozpoczyna się od powołania autora do wojska 1 sierpnia 1914 roku, a kończy 26 lipca 1916. O nim pisał w Kolędzie dla Komendy Legionów Józef Mączka: „Pan Krasicki ułan chwacki / Zamaszysty i junacki".

August Krasicki prawie do końca życia pełnił wiele funkcji samorządowych i administrował dobrami leskimi. Aktywnie udziela się w życiu społeczno-politycznym Leska[26]. Odbudował zamek leski. Prowadził badania botaniczne, uwieńczone wyhodowaniem nowej odmiany świerka z lasów leskich nazwanej na jego cześć (Picea Krasicki'ana). Pisywał do „Roczników Towarzystwa Dendrologicznego”. Obok kierowania folwarkiem w Posadzie Leskiem i posiadania gruntów w samym Lesku, był również przedsiębiorcą, prowadził gospodarstwo rybne, założył tartak parowy, plantację wikliny koszykarskiej[27]. Był prezesem Małopolskiego Towarzystwa Leśnego[28]. W Lesku sprawował stanowiska prezesa Okręgowego Towarzystwa Rolniczego w Lesku[29], Rady Szkolnej Miejscowej[30], przewodniczącym zarządu Składnicy Kółek Rolniczych[31]. Został członkiem założonego w lutym 1934 Towarzystwa Gimnazjum Prywatnego w Lesku[32], a 17 marca 1938 został wybrany członkiem zarządu zwołanego wówczas w Lesku powiatowego zjazdu Związku Szlachty Zagrodowej[33]. Przekazał grunt pod budowę gmachu Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Lesku[34], a także areał nad Sanem celem utworzenia boiska piłkarskiego założonego w 1923 klubu Sanovia Lesko[35]. Pełnił mandat radnego Rady Miejskiej w Lesku (kadencji od 1934 oraz ostatniej kadencji od 1938)[36]. Jako jeden z pierwszych mieszkańców Leska posiadał w mieście samochód osobowy[37].

Po wybuchu II wojny światowej i agresji ZSRR na Polskę, od 27 września 1939 przebywał w majątku Gubrynowiczów w Porażu. Zmarł 4 lipca 1946 w Krakowie[38].

Jego żoną 10 września 1903 w Krakowie była Izabela z domu Wodzicka herbu Leliwa (1882–1966, córka Stanisława Wodzickiego, oficera powstania listopadowego)[2][39]. Ich dziećmi byli: Antoni (1904–1986), Stanisław (1906–1977), Franciszek Ksawery Maria Antoni Klemens[40] (1911–1999), Jan (1917–1992), Zofia (1919–2010) i Elżbieta (1921–2009).

Ordery i odznaczenia

[edytuj | edytuj kod]
18 grudnia 1933 Komitet Krzyża i Medalu Niepodległości odrzucił wniosek o nadanie mu tego odznaczenia[42].

Upamiętnienie

[edytuj | edytuj kod]

W 1934 w Lesku został ustanowiony pomnik (określany jako „Głaz Legionowy”[44] bądź „Kamień Legionistów”[45]) upamiętniający wyruszających w bój o niepodległość ojczyzny z powiatu leskiego w szeregi Legionów Polskich. Na tablicy został wymieniony m.in. August Krasicki (a także np. Stanisław Charzewski, Wiktor Robel, Marian Wisz).

W 1990 zostało wmurowane epitafium Augusta i Izabeli Krasickich w kościele Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny w Lesku.

W Muzeum Ogrodu Botanicznego Uniwersytetu Jagiellońskiego przechowywane są jego ryciny roślin[46].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Krasicki 1934 ↓, s. 5.
  2. ↑ a b Herbarz polski 1908 ↓, s. 177.
  3. ↑ Lesko trafiło w ręce Krasickich w 1799 roku. Zamek był w ruinie, wyremontowano go dopiero w latach 1836–1843 pod kierownictwem Wincentego Pola. Spalony przez Rosjan w 1915 roku, został ponownie odbudowany przez Augusta Krasickiego w okresie międzywojennym. Zamek i dobra leskie w rękach Krasickich pozostawał do II wojny światowej.
  4. ↑ Ks. Władysław Lutecki: Historie niektóre Ziemi Sanockiej. Warszawa: Wiadomości Turystyczne, 1938, s. 23.
  5. ↑ Schematismus 1897 ↓, s. 643.
  6. ↑ Schematismus 1897 ↓, s. 717.
  7. ↑ Schematismus 1904 ↓, s. 761.
  8. ↑ Schematismus 1899 ↓, s. 649.
  9. ↑ Schematismus 1905 ↓, s. 578, 608.
  10. ↑ Krasicki 1934 ↓, s. 10.
  11. ↑ Staraniami Augusta Krasickiego w 1931 roku powrócono do nazwy Lesko - Bieszczady Przewodnik, Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, Pruszków 2004, ISBN 83-89188-14-7, s. 305.
  12. ↑ Sprawozdanie Komitetu C. K. Galicyjskiego Towarzystwa Gospodarskiego za rok 1912. Lwów: 1913, s. 236.
  13. ↑ Sprawozdanie Komitetu C. K. Galicyjskiego Towarzystwa Gospodarskiego za rok 1913. Lwów: 1914, s. 408.
  14. ↑ Lista roczna przysięgłych w obrębie c. k. Sądu obwodowego w Sanoku na rok 1913. „Dziennik Urzędowy c.k. Starostwa i c.k. Rady szkolnej okręgowej w Sanoku”, s. 4, Nr 3 z 1 lutego 1913. 
  15. ↑ Sprawozdanie z działalności „Ligi Pomocy Przemysłowej” za czas od 15. sierpnia 1908-do 31. grudnia 1909. t.j. za szósty rok istnienia. Lwów: 1910, s. 78.
  16. ↑ Krasicki 1934 ↓, s. 11.
  17. ↑ Ranglisten 1916 ↓, s. 137.
  18. ↑ Dz. Rozk. Wojsk. Nr 55 z 20 maja 1919, s. 1714, 1737.
  19. ↑ Budziak. Dzieje Leska 1918–1939 ↓, s. 14.
  20. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 45 z 24 listopada 1920, s. 1212.
  21. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 695.
  22. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 636.
  23. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 628.
  24. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 568.
  25. ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 1039.
  26. ↑ Budziak. Dzieje Leska 1918–1939 ↓, s. 47.
  27. ↑ Budziak. Dzieje Leska 1918–1939 ↓, s. 74-75, 84, 94-95.
  28. ↑ Protokół z Walnego Zgromadzenia Członków Małop. Tow. leśnego odbytego dnia 22 października 1922. „Sylwan”, s. 280, Nr 12 z grudnia 1922. Małopolskie Towarzystwo Leśne i Spółdzielnia Leśników. 
  29. ↑ Budziak. Dzieje Leska 1918–1939 ↓, s. 96.
  30. ↑ Budziak. Dzieje Leska 1918–1939 ↓, s. 44, 103.
  31. ↑ Budziak. Dzieje Leska 1918–1939 ↓, s. 83.
  32. ↑ Budziak. Dzieje Leska 1918–1939 ↓, s. 120.
  33. ↑ Budziak. Dzieje Leska 1918–1939 ↓, s. 191.
  34. ↑ Budziak. Dzieje Leska 1918–1939 ↓, s. 59.
  35. ↑ Budziak. Dzieje Leska 1918–1939 ↓, s. 156.
  36. ↑ Budziak. Dzieje Leska 1918–1939 ↓, s. 39-41.
  37. ↑ Budziak. Dzieje Leska 1918–1939 ↓, s. 68.
  38. ↑ August z Siecina Krasicki [...] ur. 18 kwietnia 1873 r. w Bachórcu [...] zasnął w Panu dnia 4 lipca 1946 r. w Krakowie, Kraków 1946.
  39. ↑ Krasicki 1934 ↓, s. 37.
  40. ↑ Państwowe Gimnazjum im. Królowej Zofii w Sanoku. Katalog główny, rok 1921/22 (zespół 7, sygn. 82). AP Rzeszów – O/Sanok, s. 45.
  41. ↑ M.P. z 1931 r. nr 64, poz. 102 „za zasługi na polu wychowania fizycznego i przysposobienia wojskowego”.
  42. ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. WBH. [dostęp 2021-08-18]..
  43. ↑ a b Ranglisten 1918 ↓, s. 417.
  44. ↑ Parada w Lesku. „Wschód”. Nr 6, s. 2, 20 marca 1936. 
  45. ↑ Ryszard Nater, Zygmunt Nater: Lesko. Nasze miasto. Lesko: 2001, s. 65. ISBN 83-910156-3-7.
  46. ↑ Piotr Köhler. Ikonoteka i notatki florystyczne Augusta Konstantego hr. Krasickiego w Muzeum Botanicznym i Pracowni Historii Botaniki im. J. Dyakowskiej Ogrodu Botanicznego Uniwersytetu Jagiellońskiego.. „Wiadomości botaniczne”. 41(2), s. 79-81, 1997. 

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=August_Krasicki&oldid=74368794”